19 November 2012

Konta Jerál Estadu loke informasaun hakfodak no tristeza



 Fulan kotuk Parlamentu simu Opiniaun Tribunal Rekursu kona-ba Konta Jerál Estadu (KJE), relatóriu finanseiru Governu durante tinan 2011. Prezidente Komisaun C konvida La’o Hamutuk atu hato’o perspetiva ba KJE iha Audiénsia Públiku, 15 Novembru.
La’o Hamutuk hato’o katak rubrika ida mak hamosu tristeza iha planu Fundu Infrastrutura ne’ebé la lista iha Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2011, mak kontratu $1,258,192 ne’ebé asina ho Nevan Construction atu harii residénsia ba Ministra Finansa, hodi aumenta kontratu $283,515 ne’ebé asina ona iha 2010. Hodi ilustra katak delegasaun podér fiskalizasaun Parlamentár nian ba Ministra/u Finansa atu realoka Fundu ne’e bele kria risku katak rekursu povu nian la ba povu nia interese.

Maske Tribunal fó opiniaun katak KJE ne’e kumpre ona Lei Orsamentu no Jestaun Finanseiru (LOJF), maibé La’o Hamutuk iha opiniaun ne’ebé diferente tanba iha despeza barak hosi Fundu Kontinjénsia la urjente atu halo. LOJF hateten despeza hosi kontinjénsia akontese bainhira iha “caso de necessidades urgentes e imprevistas.”

Hanesan despeza $176,322 ba saláriu asesor Olgario de Castro durante 2011, loloos tenke preve ona antes iha Orsamentu Estadu no hetan aprovasaun. Olgário durante ne’e nudár Prezidente ba Konsellu Investimentu Fundu Petrolíferu Timor-Leste. La’o Hamutuk preokupa tanba sá nia tenke hetan saláriu espesiál ne’ebé urjente duke selu hosi dotasaun ba konsultan sira iha Ministériu Finansa.

Despeza seluk ne’ebé preditavel no tenke mai hosi alokasaun normal iha orsamentu ministerial mak despeza ba saláriu no viajen internasionál ba konsultan no profesóres UNTL, bolseiru APTECH-India, iklan iha Foreign Policy Magazine no besik tokon $9 ba kompañia Esperansa Timor Oan (ETO) atu fornese kombustivel ba Ministériu Infrastrutura. La’o Hamutuk hanoin kontinua polítika hanesan ne’e sei hatún autoridade Parlamentár, enkoraja planeamentu ne’ebé fraku no hafraku transparénsia no kontabilidade estadu nian.

 La’o Hamutuk mos apresia Opiniaun Tribunal hodi sujere rekomendasaun Tribunal tenke implementa ho obrigatóriu. Hanesan rekomendasaun ba kontabilidade, aprovizionamentu, no informasaun komprensivu no disagregadu. Katak dokumentu prestasaun konta estadu nian tenke inklui pagamentu ne’ebé ministériu sira halo ba “instituições autónomas” ne’ebé iha nia okos.

La’o Hamutuk konkorda Opiniaun ne’e atu KJE inklui reseita Autoridade Nasionál Petróleu, Banku Central, RTTL no TimorGAP. KJE mós tenke inklui osan ne’ebé tama ba Fundu Petrolíferu, la’ós de’it ida ne’ebé transfere ba Orsamentu Estadu, nune’e bele hadi’ak liu tan transparénsia no kontabilidade ba Parlamentu no públiku.

Aleinde ne’e, KJE mós mensiona despeza tokon $68 ba kombustivel veíkulu no jeradór. Ne’e la konsistente ho relatóriu Diresaun Nasionál Estatístika ba Estatístika Komérsiu External katak iha 2011 Timor-Leste importa gazoel no gazolina ho valor tokon $37, ba uzu estadu, komersiál no públiku. La’o Hamutuk deskonfia iha buat balu la’o laloos, no sujere atu Parlamentu Nasionál bele husu resposta Governu ba diskrepansia ne’e.

No comments:

Post a Comment